หากจะกล่าวถึงงานเขียนของไทยที่เป็นจดหมายเหตุแห่งกาลเวลาที่บันทึกความเชื่อและค่านิยมในอดีตเอาไว้อย่างครบถ้วน จำเป็นอย่างยิ่งที่ต้องกล่าวถึงวรรณคดีไทย โดยเฉพาะบทชมโฉมหรือชมความงามของนางในวรรณคดีไทยที่เป็นคันฉ่องสะท้อนค่านิยมความงามของหญิงไทยในอดีตได้เป็นอย่างดี

ซึ่งจากการศึกษาของผู้เขียนพบว่าบทชมโฉมหลายบทมักจะกล่าวถึงความงามของใบหน้าหญิงสาวคล้ายกับดวงจันทร์ เช่น “พิศพักตร์ผ่องพักตร์ดั่งจันทร” ชมโฉมนางสีดา จากเรื่องรามเกียรติ์ หรือ “ดังพระจันทร์วันเพ็ญเมื่อผ่องผุด” ชมโฉมนางศรีมาลา จากขุนช้างขุนแผน และ “เปล่งดังดวงจันทร์เพ็ญเด่นเวหา” ชมโฉมนางละเวงวัณฬา จากพระอภัยมณี เป็นต้น